خبرنگار باید «فهمیدن» را روایت کند
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی «بلاغ» به‌مناسبت ۱۷ مرداد روز خبرنگار فرصتی فراهم شد تا با حسین قاسمی یکی از خبرنگاران باسابقه مازندران گفتگو کنیم تا از تجربه‌های شخصی در عرصه خبرنگاری و دغدغه‌های مدیریتی این روزهایش، از چالش‌های رسانهای و نسبت میان خبرنگار و مدیران سخن بگوید.
حسین قاسمی در گفتگو با بلاغ؛ با نگاهی که هم تجربه میدانی را لمس کرده و هم امروز به عنوان یک مسئول دولتی دغدغه‌های فراوانی در عرصه فرهنگ و هنر و رسانه دارد، دیدگاه عمیق‌تری از حرفه خبرنگاری را پیش‌روی مخاطبان قرار می‌دهد.
بلاغ: چه تفاوت‌هایی بین جایگاه امروز خبرنگاری با روزهای آغاز فعالیت خود احساس می‌کنید.
قاسمی: امروز خبرنگاری دیگر فقط گزارش‌نویسی و پوشش رویداد نیست. مخاطب آگاه‌تر و مطالبه‌گر شده است و از رسانه‌ها انتظار تحلیل، کنشگری و پاسخگویی دارد. زمانی ما در جست‌وجوی خبر بودیم اما حالا خبر در پی ماست و آنچه در این میان دستخوش تغییر اساسی شده، اعتماد است. خبرنگار دیروز سازنده رسانه بود اما خبرنگار امروز باید در انبوه رسانه‌ها، هویت و صداقت خود را به عنوان یک رکن اصلی حفظ کند. ابزارها گسترده‌تر شده‌اند اما جایگاه انسانی و مسئولانه خبرنگار گاهی کم‌رنگ‌تر شده است و این شاید مهم‌ترین تفاوت این دو دوره باشد.
بلاغ: دغدغه خبرنگار دیروز و امروز چیست.
قاسمی: در گذشته رسیدن به ۱۰۰ بازدید از یک خبر برایمان افتخار بود اما حالا ممکن است یک خبر میلیون‌ها بار دیده شود ولی شور و ذوقی و حرکتی که باید را ایجاد نکند. پیش‌تر دغدغه ما آگاهی‌بخشی بود اما امروز و در عصر فوران آگاهی و اخبار و رسانه، نقش خبرنگار به هدایت افکار عمومی جامعه و ایجاد راهبردهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تبدیل شده است.
بلاغ: یک خاطره از شروع کار خبری خودتان بگویید.
قاسمی: یکی از خاطرات ماندگار که همکارانم هنوز آن را یادآوری می‌کنند و حالا هم برای من تبدیل به الگوی مدیریتی شده است ماجرای سفر معاون اول رئیس‌جمهور به فرودگاه رامسر در اوایل دهه ۹۰ است. ما خبرنگاران را به محل حضور ایشان راه ندادند، اما من که تصمیم داشتم حتماً مصاحبه بگیرم بعد از بررسی مسیر و راه‌های ورود از روی دیوار پریدم و خودم را به باند فرودگاه رساندم و زیر پله‌های هواپیما مصاحبه را انجام دادم.
بلاغ: رویکرد امروز شما چیست.
قاسمی: امروز هم در عرصه مدیریت همین رویکرد را حفظ کرده‌ام. حقیقتاً اگر برای گرفتن حق فرهنگ و هنر از در بیرونم کنند، از پنجره وارد می‌شوم. چون هم درد اهالی فرهنگ را لمس کرده‌ام و هم بی‌پناهی‌شان را در بسیاری از امور و لحظات. حالا که مسئولیتی دارم همیشه خودم را جای خبرنگاران و یا هنرمند می‌گذارم تا بتوانم تصمیمات و اتفاقات درستی رقم بزنم. در این بین داشتن کانال پر مخاطب یعنی مسئولیتی دوچندان؛ یعنی باید تصمیماتم را با درک دقیق افکار عمومی بگیرم نه صرفاً پشت میز و در جلسات اداری.
بلاغ: خبرنگاری یا مدیریت؛ کدام سخت‌تر است؟
قاسمی: خبرنگاری سخت‌تر است؛ چون باید هر روز با حقیقت، فشار، بی‌عدالتی و زمان محدود مواجه شوید و باز هم بایستید اما از نظر تأثیرگذاری خبرنگار مسئول می‌تواند گاه بیشتر از مدیران افکار عمومی و حتی سیاست‌گذاری‌ها را تغییر دهد. مسئولیت دولتی محدودیت‌هایی دارد، البته که مسئولیت محدودیت‌هایی هم خواهد داشت. خبرنگار در عین اینکه باید در چارچوب رسانه‌اش حرکت کند، اما از بسیاری از این چارچوب‌های اداری و مدیریتی جدا است.
بلاغ: خبرنگار ابزار روابط عمومی‌ها است؟
قاسمی: خبرنگار ناظر بیرون گود است اما روابط عمومی‌ها بازیگران درون گود هستند. خبرنگار پرسشگر و منتقد است و روابط عمومی‌ها حافظان تصویر سازمان‌هایشان. یکی برای مردم می‌نویسد دیگری برای سازمان متبوعش. اگر این دو یکی شوند مرز نقد و تبلیغ از بین می‌رود و رسانه به تریبون سازمان‌ها تبدیل می‌شود.
استقلال خبری و خبرنگاران یعنی آزادی در نگاه و انتقاد و مطالبه‌گری، نه لجبازی در رفتار و افعال. خبرنگار باید مستقل بیندیشد، اما اهل تعامل باشد. ارتباط داشته باشد اما نباید وابسته شود. استقلال واقعی یعنی نه تحت تأثیر قدرت و نه زیر سایه پول و رپورتاژ بایستد. در یک جمله باید استقلال و آزاد اندیشی خود را به عنوان ستون فقرات حرفه‌ای بودن در عرصه خبر حفظ کند.
بلاغ: خبرنگار یا تبلیغ‌نویس؟
قاسمی: وقتی مرز خبرنگار و تبلیغات‌‌نویس از بین برود اعتماد مردم فرو خواهد ریخت. خبرنگاری که قلمش را با پول تنظیم می‌کند در واقع رسانه را از درون تهی و مردم را بی اعتماد و بیزار از رسانه کرده است. رسانه باید تفکیک کند که کدام محتوا تبلیغ است و کدام گزارش مستقل. همچنین باید حمایت‌های سالم و بدون مداخله از سوی نهادهای فرهنگی نیز توسعه یابد.
بدون حمایت تداوم خبرنگاری بسیار دشوار است و رسانه هم مثل هر بخش دیگر نیاز به منابع دارد. اما حمایت های مدیران و ادارات و نهادها نباید همراه با شرط گذاری برای رسانه ها باشد. حمایت سالم یعنی تخصیص منابع بدون جهت‌گیری محتوایی. راهکارهایی مانند ایجاد صندوق‌های حمایتی، توزیع منصفانه آگهی‌ها و ارائه خدمات فنی را برای تقویت رسانه‌ها پیشنهاد می‌کنم.
بلاغ: اخلاق یا سرعت؟
قاسمی: رسانه‌های رسمی ساختار دارند اما در ارائه خبر بخاطر ساختارها و استانداردهای موجود کندتر هستند؛ رسانه‌های تلگرامی سریع هستند اما گاه از راستی‌آزمایی در ارائه خبر غافل می شوند. تفاوت اصلی در شفافیت، مسئولیت‌پذیری و راستی‌آزمایی است. خبرنگاران شبکه‌های اجتماعی باید اخلاق حرفه‌ای را بر جذابیت ترجیح دهند. حقیقت نباید فدای بازدیدها و لایک ها شود اگرچه متأسفانه گاهاً شاهدیم که این اتفاق می افتد.
نقاط قوت رسانه‌های محلی رامسر ارتباط عمیق با مردم، شناخت دقیق مسائل بومی و تجربه بالا در پوشش رویدادهای ملی و بین‌المللی شهرستان است اما پراکندگی، کمبود محتوای تحلیلی، تمرکز بر گزارش تصویری، نبود آموزش حرفه‌ای و عدم پشتیبانی مالی، مانع رشد و پویایی رسانه‌های محلی شده است.
خوشبختانه مردم رامسر به رسانه‌های شهرستان اعتماد دارند و ارتباط عمیقی بین مردم و رسانه ها برقرار است تا حدی که اگر کوچه‌شان آسفالت شود و عکس آسفالت کوچه‌شان را در رسانه نبینند باور ندارند که کوچه‌شان آسفالت شده است!
بلاغ: رسانه‌ها محلی باید دارای رتبه باشند؟
قاسمی: کدگذاری یعنی اعتبارسنجی و ساختاردهی نه محدودسازی. رسانهای که رتبه و شناسه داشته باشد، می‌تواند از حمایت‌ها مختلفی بهره مند شود. برای رتبه‌بندی خبرنگاران و رسانه ها شاخص‌هایی مثل میزان تولید محتوا، تأثیرگذاری، حضور در میادین خبری و سابقه فعالیت در نظر گرفته شده است. برای خبرنگاران پیشکسوت نیز امتیاز جداگانه لحاظ می‌شود. به عنوان مدیر اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان رامسر نقشه‌راه رسانهای شهرستان را تدوین کرده‌ام و در حال اجرای گام به گام آن هستم. از جمله این برنامه‌ها آموزش خبرنگاری و سواد رسانهای، تقویت انجمن صنفی خبرنگاران، شرکت در جشنواره‌های معتبر، نشست‌های مستمر با رسانه‌ها، ایجاد اتاق خبر، تخصص‌گرایی در رسانه‌ها و افزایش تعامل بین خبرنگاران و مدیران شهرستان است.
به تعامل واقعی باور دارم. رابطه خبرنگار و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید یک‌طرفه و دستوری باشد، بلکه باید مشارکتی و مشورتی باشد. اگر فقط ناظر باشیم پیشرفتی نخواهد بود و اگر فقط حامی باشیم هم احتمال انحراف هست. ترکیب آموزش، نظارت، حمایت و نقد بهترین راه برای رشد رسانه و اداره ها همگام و همسو با هم است.
بلاغ: سخن پایانی شما در مورد خبرنگار را بفرمایید.
قاسمی: خبرنگاری یعنی ایستادن بین مردم و قدرت، با صداقت، شرافت و شجاعت و در عین تعامل تبیین درست خدمات، بیان نقدهای منصفانه و پرهیز از موضع‌گیری‌های شخصی. اگر امروز روز اول خبرنگاری من بود، بدون تردید باز هم حوزه فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می‌کردم چراکه در این حوزه‌ها می‌توان بدون واسطه به درد مردم، زبان مردم و زیبایی‌های سرزمین پرداخت. باور دارم تغییر اجتماعی از فرهنگ آغاز می‌شود.
قطعاً می‌توان در رامسر رسانهای حرفه‌ای، بومی و مرجع داشت. رامسر از نظر انسانی، فرهنگی و رسانهای ظرفیت بالایی دارد. اگر آموزش، حمایت و زیرساخت مناسب فراهم شود این آرزو دست‌یافتنی است.
گفتگو: محمدعلی جوربنیان
انتهای خبر/
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0