کشف راه خلاصی از قطع برق لابلای تابستان‌های گذشته

مدیریت تامین برق در حین ناترازی طی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ نشان داد که می‌توان با حداکثر تامین انرژی و با کمترین خاموشی از شرایط فعلی گذر کرد.
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس؛ گزارش‌های میدانی خبرگزاری فارس حاکی از آن است که خاموشی‌های گسترده در مناطق مختلف شهری به دو نوبت در شب رسیده‌ است.شماری از مخاطبان گفته‌اند که برق در ساعت ۲۱ قطع شده و این وضعیت تا حوالی ۲۳:۳۰ ادامه داشته است. البته قطعی‌ها به بخش برق محدود نشده و به حوزه آب هم رسیده و برخی کلانشهرها با قطعی طولانی‌مدت آب مواجه هستند.
هم‌زمان، شهرک‌های صنعتی نیز از خاموشی سه‌روزه در هفته رنج می‌برند. حتی وزیر صمت هم از شرایط گلایه کرده و تأکید داشته که صنایع بزرگ با “عدم اطمینان جدی” در تأمین برق مواجه‌اند؛ موضوعی که می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای تولید و اشتغال در پی داشته باشد.مسئولان وزارت نیرو دلیل این وضعیت را “ناترازی برق” عنوان می‌کنند؛ واژه‌ای که گرچه امسال بیش از گذشته بر زبان‌ها جاری است، اما مفهومی جدید نیست. ناترازی از سال ۱۳۹۹ وارد ادبیات صنعت برق ایران شد، اما در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ با وجود ناترازی، خاموشی‌ خانگی ناشی از ناترازی به صفر رسید و برای نخستین بار برق صنایع بیشتر از خانگی تأمین شد.

سه‌گانه‌ی موفقیت در دولت سیزدهم

واکاوی اظهارات کارشناسان و مسئولان صنعت برق نشان می‌دهد که مدیریت ناترازی برق در سال‌های گذشته، سه محور اصلی داشت:۱
. برنامه‌ریزی دقیق برای توسعه نیروگاه‌ها
دولت سیزدهم توسعه نیروگاه‌ها را هم از مسیر سخت‌افزاری و هم نرم‌افزاری پی گرفت. جذاب‌سازی اقتصاد برق و تسویه منظم بدهی‌ها باعث شد سرمایه‌گذاری در تولید برق افزایش یابد.به‌طوری‌که طبق اعلام مدیرعامل توانیر، در اردیبهشت ۱۴۰۳ “موتور تولید بدهی نیروگاه‌ها خاموش شد” و پرداخت‌ها به روز شد.

همچنین تسهیل مقررات گمرکی و رفع موانع توسعه باعث شد ساخت‌وساز نیروگاه شتاب بگیرد. نیروگاه‌های سمنان و تربت‌حیدریه ظرف کمتر از شش ماه ساخته و به شبکه متصل شدند.

۲. مدیریت بهره‌برداری و افزایش بازده نیروگاه‌ها

در سال‌های گذشته بهره‌برداری از حداکثر ظرفیت نیروگاه‌ها در دستور کار قرار گرفت. تعمیرات اساسی قبل از فصل گرما به پایان می‌رسید و خروج اضطراری نیروگاه‌ها از شبکه، به‌صورت برخط پیگیری می‌شد.نتیجه آن شد که در اوج مصرف تابستان، ۹۸ درصد ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی در مدار باقی می‌ماند.

۳. مدیریت مصرف هدفمند و هوشمندانه

دولت سیزدهم مصرف برق را نه فقط محدود، بلکه بهینه کرد. الگوی مدیریت مصرف برای هر دسته از مشترکین به‌صورت مجزا طراحی شده بود.برق خانگی از طریق مشوق‌هایی مانند نظام پاداش صرفه‌جویی و پویش با انرژی به مردم سپرده شد. در نتیجه، برای اولین بار در تابستان ۱۴۰۱ مصرف بخش خانگی نسبت به سال قبل رشد نکرد.در بخش صنایع نیز برنامه توزیع بار در ۲۴ ساعت اجرا شد. نتیجه این بود که در تابستان ۱۴۰۲ مصرف صنعتی از مصرف خانگی فراتر رفت و آمار تولید صنعتی در مرداد همان سال به رکورد تازه‌ای رسید.در حوزه آب نیز، محدودیت و خشکسالی با اجرای پروژه‌های اظطراری تنش در موعد مقرر در کنار اصلاح نظام تصمیم‌گیری و حکمرانی آب زمینه مدیریت شرایط را مهیا کرده بود و زور خشکسالی به قطع آب مردم نرسید.

پایان راه یا غفلت از تجربه

حال که تابستان ۱۴۰۴ فرارسیده، خاموشی‌ها دوباره بازگشته‌اند. این در حالی است که طبق آمار رسمی، اوج بار مصرف برق امسال نسبت به سال گذشته کاهش یافته و بازگشت به تجربه سال‌های قبلی می‌تواند از حجم خاموشی‌ها بکاهد.