چرا به سر بازنشستگان اینقدر بلاء می‌آورید؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» دولتمردان و مسئولان امروز هرچه هم که جوان باشند، سرانجام به سن بازنشستگی رسیده و بازنشسته خواهند شد. آنگاه که در شرائط خاص قرار گرفتند، درک شرائط کنونی بازنشستگان را خواهند داشت نه الآن که از سر عاطفه و جو محیطی، اظهار نظرهای گل و بلبلی می‌کنند و هنگام انجام وظائف قانونی خود در قبال بازنشستگان، می‌بینی که: سال به سال، دریغ از پارسال.

تکریم و تجلیل از افراد مسن و بازنشسته از تاکیدات اسلام عزیز و پیامبر اعظم (ص) و امامان معصوم، علیهم‌السلام است. وجود فرد بازنشسته و سالمند در خانواده و جامعه، موهبتی الهی و گوهری گرانبها در صدف زندگی و صندوقچه اسرار تاریخ است که از نگاه نافذش، بصیرت می‌درخشد و قلبش جز محبت و یاد خدا چیزی در خود ندارد؛ از این رو سالمندان زمینه فیض الهی را فراهم می‌کنند و وجودشان برکت است.

تکریم و تجلیل از بازنشستگان در آموزه‌های اسلامی با تکیه بر احترام به سالمندان و تجربه‌های آنان، از اصول مهم اخلاقی و اجتماعی است. در آیات قرآن و روایات معصومین (ع) بر احترام به سالخوردگان و حمایت از آنان تأکید شده است، هرچند واژهی «بازنشستگی» به شکل امروزی در متون دینی نیامده، اما مفاهیم کلی زیر مرتبط با این موضوع است:

۱. احترام به سالمندان در قرآن و روایات

قرآن کریم:

در سوره‌ی اسراء (آیه‌ی ۲۳) می‌فرماید: «وَ قَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا…» *«پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید. هرگاه یکی از آن دو یا هر دو نزد تو به سالخوردگی رسند، حتی “اُف” به آنان مگو…»* این آیه گرچه درباره‌ی والدین است، اما به عنوان یک اصل کلی، احترام به سالمندان را ترویج می‌کند. در سوره‌ی لقمان (آیه‌ی ۱۴)، سپاسگزاری از والدین در پیری نیز مورد تأکید است.

روایات:

پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «إِجْلَالُ الْکَبِیرِ مِنْ عِبَادَۃِ اللَّهِ» *«احترام به سالخوردگان، بخشی از عبادت خداست.»* (بحارالأنوار، ج۷۲، ص۱۳۹)؛ امام صادق(ع) نیز می‌فرمایند: «مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِي الشَّيْبَةِ الْمُسْلِمِ» *«احترام به سالمند مسلمان، احترام به خداست.»* (کافی، ج۲، ص۱۶۵)

و باز هم رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِی الشَّیْبَهِ الْمُسْلِمِ؛ یکی از صُوَر تکریم و تقدیس ذات اقدس الهی، احترام و تجلیل سالخورده مسلمان است» و نیز فرمود: «مَنْ وَقَّرَ ذَا شَیْبَهٍ فِی الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ؛ کسی که پیر مسلمانی را و تجلیل نماید، خداوند او را از ترس روز قیامت ایمن می دارد.»؛ امام صادق علیه السلام فرمود: «لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُوَقِّرْ کَبِیرَنَا وَ یَرْحَمْ صَغِیرَنَا؛ از ما نیست کسی که بزرگسال ما را احترام نکند و به خردسال ما ترحم ننماید».

۲. تجلیل از تجربه و حکمت سالمندان

در اسلام، سالمندان به دلیل تجربه‌های ارزشمند و حکمت‌شان مورد تکریم قرار می‌گیرند. امام علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «لا تُعَيِّرُوا الشَّيْخَ وَ إِنْ عَصَى، فَإِنَّهُ قَدْ أَطَاعَ قَبْلَ أَنْ يَعْصِي» *«سالمند را حتی اگر خطاکار است، سرزنش نکنید؛ زیرا پیش از نافرمانی، سالها فرمانبردار بوده است.»* (غررالحکم، حدیث ۹۲۳۹).

۳. مسئولیت اجتماعی در قبال سالمندان – حمایت مالی:

در اسلام، تأمین نیازهای سالمندان (از جمله بازنشستگان) از طریق واجباتی مانند نفقهی والدین، زکات و صدقات توصیه شده است.
حمایت عاطفی: رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «مَا أَكْرَمَ شَابٌّ شَيْخاً لِسِنِّهِ إِلَّا قَيَّضَ اللَّهُ لَهُ مَنْ يُكْرِمُهُ عِنْدَ سِنِّهِ» *«هیچ جوانی سالمندی را به خاطر سنش گرامی نمیدارد، مگر اینکه خداوند کسی را برای گرامیداشت او در دوران پیریاش قرار میدهد.»* (کنزالعمال، حدیث ۴۵۶۰).

۴. جایگاه بازنشستگان در جامعهی اسلامی

اگرچه بازنشستگی به معنای کنارهگیری از کار است، اما در اسلام، خدمت به جامعه و انتقال تجربهها تا پایان عمر ارزشمند شمرده میشود. پیامبر(ص) در مدیریت جامعه از مشورت بزرگان بهره میبردند، مانند مشورت با سالمندان در جنگ بدر.

۵. پاداش اخروی احترام به سالمندان

در روایات، احترام به سالمندان به عنوان عملی که پاداش اخروی دارد، معرفی شده است. امام رضا(ع) می‌فرمایند: «مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيِي فِيهِ أَمْرَنَا فَلَمْ يَغْتَبْ فِيهِ أَحَداً، كَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَجْرَ عِبَادَةِ سِتِّينَ سَنَةً» *«هرکس در مجلسی بنشیند که در آن امر ما (اهلبیت) زنده شود و غیبت کسی را نکند، خداوند پاداش شصت سال عبادت برایش مینویسد.»* (وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۹۳).

مسئولان بویژه تامین اجتماعی نمی‌خواهند که لطف زیاد به این قشر فرهیخته و قانع انجام دهند. انتظار زیادی از آنها نمی‌رود که بخواهند امتیازات خاصی برای بازنشستگان انجام دهند. همین که حقوق ماهیانه‌شان را بموقع پرداخت کنند. مشکلات بیمه آنها را که فاجعه است، رفع نمایند، مورد دعای پدران پیر و دل شکسته‌شان در سراسر کشور قرار خواهند گرفت.

در سال ۹۳ که نگارنده بازنشسته شد، حقوق را طی حروف الفباء سوم هر ماه دریافت می‌کرد. بتدریج در دوران مسئولیت مسئولان مختلف تامین اجتماعی این زمان به تاخیر خورد تا در دولت آقای روحانی به بیستم هر ماه کشیده شد و الآن دو ماهی است در دولت آقای پزشکیان به ۲۹ تا سی‌ام هر ماه رسید و پرداخت همسان‌سازی و افزایش سنواتی، خود داستان ملال‌آور دیگر دارد که بماند بین ما و مسئولان تا نزد خداوند آنها پاسخ دهند.

واقعاً اگر قشر بی دردسر و قانع موسفیدان بازنشسته، سروصدایی برای استیفای حقوق حقه خود نمی‌کنند، این مسئولان عزیز نباید خوش حسابی خود را در مرحله عمل به اثبات برسانند؟. چرا کسی حالی از بازنشستگان به‌خصوص بانشستگان تامین اجتماعی در دولت کنونی نمی‌پرسد؟

آیا پر کردن ذهن این قشر سردو گرم روزگار چشیده کشور از کدورت‌ها و انتقادها، به نفع مسئولان و دولتمردان است؟. این قشر تنها خواستار حفظ شأن و کرامت خود در برابر زن و فرزندان و نوه‌ها و در و همسایه است تا عمری را که با آبرو سپری کرده، در واپسین ایام دچار چوب حراج ناداری و فقر مهلک نشود. آیا این توقع زیادی است؟

یادداشت: محمدعلی شیخ

انتهای خبر/